Φιλοσοφική Συμβουλευτική

Διεθνώς οι εκπρόσωποι Υπουργείων Υγείας για τον κορωνοϊό αποτελούν τα γραφεία τύπου του ΠΟΥ. Όμως οι εκπρόσωποι εκφράζουν και τους ιδεότυπους των λαών τους, τα συλλογικά ασυνείδητα, δηλαδή τα ψυχικά περιεχόμενα, τους ενορμητισμούς, τις ψυχολογικές υποβολές, τα ιδεολογήματα, τις ομαδικές ψυχώσεις, τα συμπλέγματα αυτοπραγματοποίησης (sef-realization) κλπ.

Δεν είναι τυχαίο για παράδειγμα ότι στην Νέα Ζηλανδία ο εκπρόσωπος ενημέρωσης για τον κορωνοϊό Άσλιν Μπλούμφιλντ είναι πλήρως αποστασιοποιημένος και ανεξάρτητος από τις παρεμβάσεις του κρατικού μηχανισμού, αλλά και εντελώς κυρίαρχος και παντοδύναμος στο έργο του. Επιγνωστικός, αυτονομημένος, με μια ασύμμετρη αυξανόμενη εξουσία που προσπερνά τον πρωθυπουργό της χώρας.

Στην Ισπανία ο Φερνάντο Σιμόν είναι ο ισορροπιστής, νοηματίζει τα κρίσιμα και επικίνδυνα, τα αισιόδοξα και τα υπομονετικά, (τα πράγματα που περιμένουν υπομονετικά καθώς λέει και ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς) φέρνει κάτι από τις φιλοσοφικές ανταύγειες του Μιγκέλ ντε Ουναμούνο μαζί με τα διαισθητικά κριτήρια της μεσογειακής ενόρασης. Λειτουργεί περισσότερο ως παγανιστής γιατρός παρά ως βόρειος σαμάνος

Ο Γερμανός Κρίστιαν Ντρόστεν πρόεδρος του ινστιτούτου «Ρόμπερτ Κοχ» ο αποκαλούμενος και από τους Γερμανούς «τσάρος του κορωνοϊού», και ίσως μελλοντικά όπως οι Γερμανοί πολίτες επιθυμούν, να είναι υποψήφιος καγκελάριος, δεδομένου ότι συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία που ζητάει ο γερμανικός λαός. Επιβάλλει τον αυτοματισμό της συμμορφώσεως, «εγελιανή» αντίληψη η οποία τονίζει ότι η υποταγή στην αναγκαιότητα καταλήγει στην ελευθερία. (Μαζί ή θα νικήσουμε ή θα πεθάνουμε. Θυμίζουμε ότι ο Γκαίμπελς έδωσε στα ίδια του τα παιδιά δηλητήριο για να συναποθάνουν). Ο «Σιδηρούς Καγκελάριος» όπως τον αποκαλούν οι Γερμανοί, κολλημένος στα μαθηματικά μοντέλα, λατρεύει τις επιλύσεις των προβλημάτων. Ξεχνά όμως ότι η επιτυχής λύση πολλών προβλημάτων συχνά δημιουργεί περισσότερα προβλήματα και δυσκολότερα. Εξάλλου απεδείχθη και στην περίπτωση του ιού στην Γερμανία.

Ο Σουηδός επιδημιολόγος Άντερς Τεγκνέλ δεν είναι κάποιος μεγαλόσχημος πανεπιστημιακός γιατρός, είναι υπάλληλος του υπουργείου υγείας της Σουηδίας, και με την κατακτημένη κουλτούρα της επιτρεπτικής (permissive) σουηδικής κοινωνίας αρνείται τους επιβεβλημένους κώδικες. Το πανδημικό δέος του ιού δεν αντιμετωπίζεται με τους εγκλεισμούς αλλά με την έλλειψη φόβου. Ο φόβος υποκινεί ψυχικά υποθέματα, καταργεί ρυθμούς ζωής, και ο ιός δεν εξαφανίζεται με εγκλεισμούς, αλλά υπάρχει και μετά από τις καραντίνες και παράλληλα με τις πειραματικές θεραπείες. Γι’ αυτό ο πολίτης για τον Άντερς Τεγκνέλ πρέπει να είναι θαρραλέος, αλλά όχι θρασύς και επιπόλαιος, απέναντι στον ιό.

Σχεδόν στην ίδια γραμμή είναι και ο Ισλανδός Τόρολφουρ Γκούντασον. Η ιατρική της βόρειας Ευρώπης είναι συγκεντρωτική και οριζοντοποιημένη. Θέτει σε πρώτη γραμμή την υποταγή και την αποδοχή, και έχει μια «σαμανική» αρχή θεραπείας. Ο σαμανισμός του βορρά της Ευρώπης κινείται μεταξύ «τονάλ» και «ναγκουάλ», όπως θα έλεγε ο Καστανέντα, δηλαδή, μεταξύ κανονιστικού ρασιοναλισμού και πρωτεϊκού μάγματος του ασυνειδήτου της φυλής. Οι φυλές στις χώρες του βορρά της Ευρώπης έχουν μια αυθεντική συμμετρία, μια οργάνωση της εξωτερικότητας, και λειτουργούν ως αυτόματα χωρίς συνείδηση. Το κοινό καλό και το κοινό κακό θα το λουστούν όλοι. Η «ανοσία της αγέλης» - αυτό που προτείνουν ως θεραπεία και οι Ισλανδοί και οι Σουηδοί απέναντι στον κορωνοϊό - αποτελεί μια προστασία, του «συντεταγμένου» πεπρωμένου της φυλής.

Στις ΗΠΑ η μορφή του Άντονι Φαούτσι είναι η κατεστημένη φιγούρα της εξουσίας των ΗΠΑ. Ο γκουρού γιατρός των ΗΠΑ δολιεύεται, είναι ιδεομανής, και επηρμένος, επιχειρηματολογεί συμφεροντολογικά, κινεί νήματα της εξουσίας, είναι κατακτητικός και του αρέσει να τον λατρεύουν. Με άλλα λόγια είναι η προσωποποίηση εκείνης της εξουσίας έτσι όπως εκφράζεται χρόνια τώρα από τις ΗΠΑ.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο ο Νίλ Φέρκιουσον προερχόμενος από το πανεπιστήμιο Imperia, είναι εκείνος που άλλαξε την θεραπευτική πορεία της χώρας, φεύγοντας από την «ανοσία της αγέλης» και πηγαίνοντας σε συμβατές πρακτικές. Εκφραστής της κουλτούρας του λαού του, ενός λαού που λατρεύει το «θερμόμετρο» της εμπειρίας. Οι άγγλοι φιλόσοφοι μας έχουν διδάξει πολλά. Για παράδειγμα ο Χόμπς έλεγε ελευθερία υπάρχει όπου σιωπά ο νόμος και ο Λόκ έλεγε όπου δεν υπάρχει νόμος δεν υπάρχει ελευθερία. Αυτό είναι το διττό της εμπειρίας που αποτελεί και μια τιμωρία, να μην αποφασίζεις ποτέ με ασφάλεια. Η εμπειρία συνυποθέτει το διπλό και ο Νίλ Φέρκιουσον είναι οπαδός της εμπειρικής αντίληψης, δηλαδή να αλλάζεις θεωρητικά και πρακτικά σχήματα μέσα στην αλλαγή για να επιτύχεις το προσδοκώμενο. Μόνο που ένας εμπειρισμός αυτού του είδους, όπου δεν δίνει προβάδισμα σε σταθερή θέση δεν είναι πάντα αποτελεσματικός.

Στην Σερβία εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό είναι η Νταρίτσα Τεπαβσέβιτς. Η Σερβία έχει μια σχέση με την εσωτερικότητα ιδιαίτερη και την ταυτοποιεί με μορφοείδωλα τα οποία έχουν μια αγωνιστική διαθεσιμότητα και είναι σχεδόν πάντα θρηκειοποιημένα. Είναι γεγονός ότι η Νταρίτσα Τεπαβσέβιτς ανέλαβε την διαχείριση για την καταπολέμηση του ιού με επιτυχία, τηρώντας αυτό που λέει η Τζούλια Κρίστεβα στο Επανάσταση της Ποιητικής Γλώσσας, η ηδυόνειρη νίκη - σε συμβολικό επίπεδο - που θέλει να γίνει πραγματικότητα κατακτάται στην μητρική «Χώρα». (Για τον Πλάτωνα αλλά και για τον Ντεριντά η μητρική «Χώρα» παραπλανά τον «απαγορευμένο» πατέρα, και τον ύπουλο εχθρό.) Έτσι λοιπόν η Σερβία προέβη σε πολλά τεστ και εφάρμοσε ένα ισχυρό κλείσιμο των συνόρων της, προκειμένου να οχυρωθεί η μητρική «Χώρα».

Στην Ελλάδα έχουμε τον Σωτήρη Τσιόδρα ο ιδανικότερος για την παθολογική απόληξη της ροπής που υπάρχει στο ασυνείδητο του νεοέλληνα. Η νεοελληνική παιδικότητα, συναισθηματικότητα και αφέλεια, θέλει κάποιον που να συγκινείται, ( δλδ, να δακρύζει) να κολακεύει τις μάζες, ( δλδ, να χαϊδεύει λεκτικά τις μεγάλες ηλικίες), να είναι ποιητικά ψευτο-εξηρμένος, ( δλδ, να ξέρει κάτι από Ελύτη), χωρίς ιδιαίτερη επιστημονική αναλυτική, να λειτουργεί άλλοτε ως σύμβολο, και άλλοτε ως σύνθημα. Να μην έχει έναν αράθυμο λόγο και μια «μπρουτάλ» εικόνα, αλλά να διαθέτει ένα ύφος δημογέροντα και να εκπροσωπεί μεταφυσικά τη φωνή του Κυρίου. Και ως Ζαν ντ’ Άρκ να ακούει τις μεταφυσικές φωνές. Όπως και μας είπε: Θα είχαμε 11.000 νεκρούς, και μετά από δύο μέρες αναθεώρησε λέγοντας θα είχαμε 20.000 νεκρούς. Και με αυτό το συναισθηματικό σεληνολόγιο του, σεμνυνόμενος (βλέπετε «δικανική και ιατρική σεμνύνονται» μας λέει ο Πλάτων και ο Ηρόδοτος μας έχει πει με την σειρά του «ταύτα περί εωυτόν εσέμνυσε») και αφού τελεί και σεμνόψαλτος εμμέσως αναφωνεί πως κάποιοι δούλεψαν για εσάς. Ωτακουστής και διαπλεκόμενος πότε από την sotto voce του Κυρίου και πότε από τις εντολές των Κυρίων. Έτσι η Ελλάδα βρήκε τον «πατερούλη» της που έψαχνε. Άλλωστε η ελληνική ιδιοτυπία, έγκειται στον ενδημικό μόνιμο και οξύ χαρακτήρα αυτής της ψυχικής ασθένειας, του συνδρόμου του «πατερούλη».

Κάθε χώρα, κάθε λαός, έχει αποκτήσει τον εκπρόσωπο της και συμβουλάτορα της σε μια ασθένεια «φάντασμα». Ωστόσο ο ιός αποτελεί μια ιογενή διαταραχή του Πραγματικού (λακανική ερμηνεία). Και το «Πραγματικό» ορίζεται ως «αυτό που πάντα επιστρέφει στο ίδιο μέρος» (Jacques Lacan, The Seminar, Book XI, The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis, text established Jacques-Alain Miller, transl. Alan Sheridan, Penguin, London, 1979) Το Πραγματικό σήμερα θα έλεγε ο Λακάν είναι ο κινέζικος καπιταλισμός. Ο κορωνοϊός είναι προϊόν Κίνας - «Made-In-China» - που εξάγεται στον κόσμο μαζί με τα προϊόντα που παράγει η Κίνα, δηλαδή μαζί με τις ηλεκτρικές ψηφιακές συσκευές παντός είδους, με την κινητή τηλεφωνία προηγμένης τεχνολογίας, τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων, την τεχνητή νοημοσύνη, τα αξεσουάρ για όλες τις επιθυμίες και τις ανάγκες, την ένδυση, τους πυρηνικούς εξοπλισμούς, και πολλά άλλα. Είναι σαν ο κορωνοϊός να κυκλοφορεί μαζί με τα αντικείμενα της καπιταλιστικής παραγωγής, επιστρέφοντας στο «Πραγματικό» της εποχής που ζούμε και διαπερνώντας όλα τα πολιτιστικά σύνορα. Τελικά ο κορωνοϊός είναι το «plus-de-jouissance», το πλεόνασμα της απόλαυσης της νεοταξικής ιδεολογίας.

Απόστολος Αποστόλου