Φιλοσοφική Συμβουλευτική

Ο πολιτισμός αρχίζει όταν ο πρωτογενής αντικειμενικός σκοπός – η ακέραιη ικανοποίηση αναγκών – εγκαταλειφθεί αποτελεσματικά.

Η ιστορία του άνθρώπου είναι ή ιστορία της άπώθησής του. Ό
πολιτισμός περιορίζει οχι μόνο τήν κοινωνική άλλά και τή
βιολογική του ύπαρξη, όχι μόνο μέρη τής άνθρώπινης υπό-
στασης άλλά τή δομή τών ένστικτων του καθαυτή.

α π ό                                 σέ

άμεση ίκανοποίηση             ένσυνείδητα καθυστερημένη ικανοποίηση
ήδονή                               συγκράτηση τής ήδονής
χαρά (παιγνίδι)                   κόπο (έργασία)
δεκτικότητα                       παραγωγικότητα
απουσία άπώθησης             άσφάλεια

X.Μαρκούζε, Έρως και Πολιτισμός