Φιλοσοφική Συμβουλευτική

Φουκώ.
Αυτές τις μέρες μου έπεσε στα χέρια, ένα βιβλίο του Μερκιόρ με τίτλο Φουκώ. Από καιρό οι αναρχικοί έχουν πει ότι οι θεωρητικοί του αναρχισμού σήμερα που έχουν αντικαταστήσει τον Κροπότκιν και τον Νετσάγερ είναι οι Λυοτάρ και Φουκώ (και ουδόλως οι λάιφ στάιλ αναρχικοί τύπου Μαρραιη Μπούκτσιν και Χακίμ Μπέι).
Ο σημερινός Κροπότκιν είναι ο Λυοτάρ και ο Νετσάγιεφ ο Φουκώ.
Ο Φουκώ δεν βλέπει εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους, αλλά σχέσεις εξουσίας που διαχέονται παντού και παγιδεύουν όλους ( και γιατί όχι ο αφέντης θα λέγαμε κατά κανόνα να έχει υπάρξει ο πιο ταπεινωμένος σκλάβος του κόσμου). Οι σχέσεις δεν εξηγούνται από προθέσεις ή συμφέροντα, αλλά από νιτσεϊκή βούληση για δύναμη. Έτσι ο Φουκώ δεν αφήνει κανένα ίχνος ουτοπίας, ούτε ακόμη και σ’ αυτούς τους αναρχικούς.
Δεν πιστεύει στην αντικατάσταση των κατεστημένων δυνάμεων από άλλες που ανταγωνίζονται στο όνομα μιας πιο δίκαιης και ιστορικά εύθετης τάξης πραγμάτων.
Ζαπατίστας και Μέρκελ, κοινωνιστές και μοναρχικοί , αναρχοαυτόνομοι και πατριώτες κινούνται κάτω από έναν βιοκοινωνικό σαδισμό. Δεν τίθεται θέμα ηθικής ανωτερότητας και αλήθειας της γνώσης ή ακόμη ιστορικής αναγκαιότητας πρόκειται για αντιπαράθεση αφηγήσεων. Καμιά νομιμοποίηση (φιλοσοφική, ιστορική, επιστημονική πολιτική, αισθητική κλπ) δεν υπάρχει πέρα από βούληση για δύναμη.
Μ’ αφορμή τα παραπάνω κάνω λοιπόν κάποιες σκέψεις.
Η υπέρβαση που ευαγγελίζεται η γερμανική φιλοσοφία από τον Χέγκελ στον Νίτσε και πάει λέγοντας και η οποία θα μπολιάσει στον δυτικό κόσμο κινήματα, ρεύματα, σκέψεις, επαναστάσεις, δεν αποτελεί παρά βούληση για δύναμη.
Εμείς εδώ στο μπαλκόνι της Ευρώπης είχαμε την έμπνευση να πούμε ότι ο άνθρωπος δεν ολοκληρώνεται υπερβατικά αλλά συγνωστά.
Είναι αλήθεια ότι ωριμάζοντας καταλαβαίνουμε ότι παντού είμαστε παγιδευμένοι. Σκέψη, γλώσσα, συμπεριφορά, κλπ, όλα είναι σε εξάρτηση από το λυκαυγές τους. Πριν γεννηθούμε όλα μας περιμένουν, θεσμοί, παράδοση, ιστορία, κοινωνία, εκπαίδευση, κλπ. Δεν είσαι εσύ που διαλέξεις το παραμύθι που θέλεις να ζήσεις αλλά σε έχει πάρει μαζί του το παραμύθι πριν το επιλέξεις. Το μόνο που κάνεις είναι να διαλέξεις τον τίτλο του παραμυθιού και να τρέξεις πάνω στις ράγιες της διαδρομής του, όπως κάνουν τα τρένα.
Η ελευθερία είναι ένα βολικό αφήγημα για ρομαντικούς με κάποια δόση νιτσεικής ή στιρνεϊκή πόζας όπως εκείνο του Καζαντζάκη (δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβάμαι τίποτα, είμαι ελεύθερος) που επενδύει στη μεταφυσική της «ναρκοθετημένης» ελευθερίας που επιλέγεις να είσαι σκλάβος σ’ ένα συμβάν (και όχι ελεύθερος) που μπορεί να είναι η «επιλογή» μιας γλώσσας, ενός πολιτισμού, κλπ.
Υπάρχει μια άνεση σ’ όλη αυτή την ιστορία; Ναι θα έλεγα η άνεση ενός αποχωρισμού του πένθους ή αλλιώς του προϊδεασμού .
Όλες μας οι παραπάνω δεσμεύσεις κάποιες στιγμές ακυρώνονται για λίγο ή για πολύ προκειμένου να επανεισαγωγηθούν σε καινούργιες. Το πένθος, μας παρακολουθεί όπως μας παρακολουθεί η σκιά μας, κατά τη στιγμή της φρίκης των πραγμάτων ή καλύτερα της απορίας των πραγμάτων. Ο σταδιακός αποχωρισμός μας, διαγράφεται στο ψυχικό βλέμμα μας, (εδώ έγκειται και η αντοψία που λέμε εμείς στην Φιλοσοφική Συμβουλευτική) και μετριέται με την χρονικότητα μας.
Δεν είναι λοιπόν η ελευθερία το ζητούμενο, ο αποχωρισμός είναι.
Απόστολος Αποστόλου.